برای برقراری امنیت سرور در ابتدا لازم است بدانید سرور چیست. سرور، در اصل یک سیستم کامپیوتری است که خدماتی را برای دیگر سیستم‌ها، معروف به کلاینت‌ها، ارائه می‌دهد. سرورها می‌توانند انواع مختلفی داشته باشند، از جمله سرورهای وب، سرورهای پست الکترونیکی، و سرورهای پایگاه‌داده که نمونه‌هایی از انواع سرورها هستند.
در بیشتر زیرساخت‌های IT، سرورها، هسته اصلی کل شبکه به‌حساب می‌آیند. سرور آن چیزی است که برای کاربران امکان دسترسی از راه دور به منابع، قابلیت‌ها و اطلاعات یکسانی را فراهم میکند. اما از سوی دیگر امنیت سرور اهمیت بسیاری دارد؛ زیرا در صورت حمله موفق به سرور و نفوذ هکر به آن، به‌احتمال زیاد، کل شبکه سازمان تحت نفوذ هکر قرار می‌گیرد و آلوده می‌شود.
امنیت سرور چیست؟
امنیت سرور به مجموعه‌ای از روش‌ها و ابزارهایی اشاره دارد که برای حفاظت از داده‌های حساس، منابع و دارایی‌های سازمان‌ها که روی سرورها نگهداری می‌شوند در برابر تهدیدات و حملات امنیتی و هکر طراحی شده‌اند.
مهاجم‌ها همیشه به دنبال پیداکردن نقاط آسیب‌پذیری در سرورها هستند تا به اطلاعات حساس و ارزشمند موجود در سرورها، دسترسی پیدا کنند و به نقطه‌ای برسند که بتوانند کنترل شبکه کامپیوتری سازمان را نیز در اختیار خود بگیرند.
چطور سرور خود را امن کنیم؟
در نتیجه اگر سروری دارای ضعف و آسیب‌پذیری امنیتی باشد میتواند در نهایت میتواند منجر به تهدید و نقض اطلاعات شده و کل سازمان را به خطر بیندازد؛ بنابراین لازم است با دفاعی چندلایه از سرورهای خود محافظت کنید که این لایه‌ها می‌توانند شامل حفاظت از نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌های نصب شده روی سرور، شناسایی آسیب‌پذیری‌های بالقوه در شبکه سازمان، امن‌سازی داده‌های حساس روی سرور، امن‌سازی سیستم‌عامل سرور و موارد دیگری باشند.
از سوی دیگر برای حفظ امنیت سرور، نرم‌افزارهای گوناگونی نیز وجود دارند که به پیاده‌سازی امنیت لایه‌ای کمک میکنند و می‌توانند عملیات امنیتی حفظ اطلاعات سرور را به سطح بالایی برسانند.
رایج‌ترین مشکلات امنیتی در سرورها
بعد از توضیح امنیت سرور و اهمیت آن، در ادامه لازم است از رایج‌ترین آسیب‌پذیری‌ها و نقاط ضعف امنیتی در سرورها آشنا شده که بتوان برای برطرف‌کردن آنها در سرورهای سازمان خود برنامه‌ریزی کنید و مانع نفوذ هکرها، سرقت اطلاعات حساس و خسارت‌های بعدی شوید.
خرابی در نرم‌افزار و عدم به‌روزرسانی آنها
زمانی که هکرها برای نفوذ به سرور تلاش میکنند به دنبال نقاط ضعف در نرم‌افزار می‌گردند. اگر سیستم‌عامل یا نرم‌افزار قدیمی روی سرور خود دارید یا به خرابی آنها توجهی نکرده‌اید، راه را برای نفوذ مهاجمان باز گذاشته‌اید.
مدیریت پچ
مدیریت پچ، زیرمجموعه‌ای از مدیریت سیستم در فناوری اطلاعات است که شامل شناسایی، به‌دست‌آوردن، تست‌کردن و نصب‌کردن پچ‌ها یا تغییرات کد می‌شود و توسعه‌دهندگان، پچ‌ها را باهدف برطرف‌کردن باگ‌ها، آسیب‌پذیری‌ها یا اضافه‌کردن قابلیت‌های جدید به نرم‌افزارها منتشر میکنند. برای مدیریت پچ لازم است از انتشار پچ‌های جدید، تصمیم‌گیری در مورد انتخاب پچ‌های موردنیاز، تست‌کردن پچ‌ها، نصب‌کردن صحیح آنها و مستندسازی فرایند پچ مطلع باشید.
یکی از دلایلی که بسیاری از ادمین‌های سرورها، پچ کردن نرم‌افزارها و دستگاه‌ها را به طور اصولی انجام نمی‌دهند این است که کاری زمان‌بر است؛ اما باید در نظر داشت که پچ نکردن به‌موقع نرم‌افزارهای روی سرورها، نصب‌کردن پچ‌های معیوب و نصب‌کردن نادرست پچ‌ها میتواند راه نفوذ هکرها به سرورهای سازمان شما را باز کند.
درنتیجه، در این مورد سخت‌گیری مدیران سازمان‌ها ضرورت دارد که نسبت به اجرای کامل و اصولی فرایند مدیریت پچ توسط ادمین‌های سرورهای سازمان خود، سخت‌گیری‌های لازم را داشته باشند.
گذرواژه ضعیف
یکی از شیوه‌های رایج بین هکرها، استفاده از ربات‌ها برای پیداکردن گذرواژه‌ها است که می‌توانند از آنها به‌منظور اجرای «حملات پر کردن اعتبارنامه‌های دیجیتال» استفاده کنند.
اگر هکرها بتوانند به گذرواژه‌ها و نام‌های کاربران ادمین‌های سرور دسترسی پیدا کنند، به‌راحتی به سرور نفوذ کرده و آن را به طور کامل در اختیار خود خواهند گرفت. از سوی دیگر، خطری که دارندگان سرور را تهدید میکند این است که مهاجمان می‌توانند گذرواژه‌ها و نام‌های کاربری ادمین‌ها را در دارک وب (dark web) به فروش برسانند.
بنا بر آنچه که تاکنون گفته شد، لازم است که از قوی‌ترین گذرواژه‌ها برای امنیت سرورها استفاده شود. گذرواژه قوی ترکیبی از حروف، اعداد و کاراکترهای ویژه با طول بیش از ۱۰ کاراکتر است. راهکار دیگر این است که با استفاده از سرویس‌های مدیریت گذرواژه، گذرواژه‌های خود را در جای امنی نگه دارید تا آنها را فراموش نکنید.
امنیت فیزیکی ضعیف
امنیت فیزیکی ضعیف به این معنا است که اگر از ابزارهای سختافزاری مانند کلیدهای قابل‌حمل برای بالابردن امنیت سرور استفاده شود، ریسک خطر تهدید ایمنی سرور افزایش می‌یابد به‌خصوص زمانی که این کلیدها در دست افراد غیرمجاز قرار گیرد؛ بنابراین لازم است که کلیدها و ابزار بسیار ایمن برای سرور تهیه شود.
همچنین بخوانید: خرید قطعات سرور
تنظیمات نادرست در پورت‌های شبکه
یکی دیگر از رایج‌ترین دلایل ناامنی در سرورها، تنظیمات نادرست سرور، به‌ویژه تنظیمات نادرست پورت‌های شبکه است که میتواند راه را برای نفوذ هکرها به سرورهای یک سازمان باز کند؛ بنابراین، کمک‌گرفتن از متخصصان امن‌سازی برای اعمال امن‌ترین تنظیمات سرور و تنظیمات پورت‌های شبکه بسیار ضروری است.
حساب کاربری بدون استفاده
ادمین‌های سرور لازم است که به‌محض پایان استفاده از یک حساب کاربری، اقدام به آن حذف کنند؛ زیرا حساب‌های کاربری قدیمی و فراموش شده، یکی از راه‌های نفوذ هکرها به سرورها و تهدید بزرگی برای امنیت سرور هستند. مهاجمان با استفاده از حملات پر کردن اعتبارنامه برای مدت طولانی، به‌راحتی می‌توانند گذرواژه‌های این حساب‌های کاربری را که به دلیل استفاده‌نشدن، به‌روزرسانی نمی‌شوند، پیدا کرده به سرورهای یک سازمان نفوذ کنند.
آلوده‌شدن به ویروس
آلوده‌شدن به ویروس یا حملات تخریب وبسایت یکی از متداول‌ترین انواع حملات به سرورهای وب است. این حملات از آسیب‌پذیری‌های پایگاه‌داده SQL نهایت استفاده را میکنند و با تزریق کد SQL مخرب به این برنامه‌های آسیب‌پذیر، هکرها این امکان را پیدا میکنند تا به داده‌های حساس دسترسی پیدا کرده یا حتی کنترل خود پایگاه‌داده را در دست بگیرند.
حملات باج‌افزارها
باج‌افزارها یک بدافزار هستند که داده‌های شما را رمزگذاری میکنند. باج‌افزارها این‌طور کار میکنند که یک کلید خصوصی و محافظت شده میتواند فایل‌های شما را یکبار دیگر قابل خواندن کند؛ اما مهاجم‌ها اغلب آن کلید را به شما نمی‌دهند و در ازای دادن آن از شما چیزی طلب میکنند.
حمله باج‌افزار همیشه برای سازمان‌ها جدی است و بسیاری از سازمان‌ها این آمادگی را دارند تا هر چیزی را برای بازگرداندن پرونده‌های خود بپردازند.
اما برای پیشگیری میتوان راه‌های آسیب‌پذیری که سازمان را در معرض حمله باج‌افزار قرار می‌دهند را ببندید و در صورت هک‌شدن برای بازگشت به شرایط عادی، اقدامات فوری انجام دهید.
ارسال کد به‌صورت مکرر
این مورد زمانی رخ می‌دهد که خطوط کدهای خرابکارانه جاوا اسکریپت به درون وبسایت تزریق می‌شوند تا کاربران را هدف قرار دهند و بدین ترتیب دستورهای سمت کاربر را دست‌کاری میکنند. کارکرد این کدهای مخرب به‌این‌ترتیب است که اطلاعات و تاریخچه بازدید کاربران را از طریق نوار جستجوی وبسایت یا کامنت‌ها به سرقت می‌برند.
با این کار می‌شود ظاهر وبسایت را تغییر داده و درنتیجه کاربران به دیگر وبسایتهای مخرب یا نامناسب خواهند رفت که البته ممکن است ظاهر آن صفحات بسیار معمولی و عادی به نظر بیاید؛ اما در اصل این وب‌سایت‌ها برای به سرقت بردن اطلاعات کاربران طراحی شده‌اند.
در نظر داشته باشید که با استفاده از سیاست‌های امنیتی محتوایی این امکان وجود دارد که از حملات تزریق کد از طریق وبسایت جلوگیری شود.
فیشینگ
فیشینگ بهعنوان کلاهبرداری مهندسی اجتماعی تلقی می‌شود که شامل ارسال پیام‌های تقلبی برای فریب‌دادن قربانیان است. فیشینگ برای افشای اطلاعات حساس یا کلیک‌کردن بر روی لینک‌های مخرب است.
این حمله اغلب شامل ایمیل‌ها می‌شود، اما مهاجمان سایبری به‌تازگی از کانال‌های دیگری مانند پلتفرم‌های کنفرانس ویدئویی، نرم‌افزار پیام‌رسانی تجاری و پیامک نیز برای فیشینگ استفاده میکنند.
فیشرها تاکنون از تکنیک‌های مختلفی مانند جعل هویت مشاغل قانونی یا استفاده از همه‌گیری کووید بهعنوان بهانه‌ای برای کلاهبرداری‌های خود استفاده کرده‌اند. این موضوع محافظت از امنیت را برای مشاغل سخت‌تر میکند، از آنجایی که اقدامات امنیتی سنتی ممکن است در شناسایی تلاش‌های فیشینگ بسیار هدفمند چندان تأثیرگذار نباشد.
راهکارهایی برای افزایش امنیت سرور
کاملاً مشخص است که افزایش امنیت سرور اهمیت بسیار بالایی دارد و گاهی حتی یک اشتباه کوچک ممکن است راه را برای نفوذ هکرها به سرورهای سازمان شما پهن کند و منجر به خسارت‌های جبرانناپذیری شود.
درنتیجه آگاهی از راهکارهایی که منجر به افزایش امنیت سرور یا زمان شما می‌شود بسیار ضروری است.
چطور امنیت سرور را بالا ببریم؟
ایجاد ارتباط امن
استفاده‌کردن از تجهیزات ناامن، مانند روترها و سوئیچ‌های ناامن، در نهایت میتواند منجر به ایجاد حفره‌های امنیتی در شبکه شوند. در نظر داشته باشید که هنگام اتصال به یک سرور راه دور، ایجادکردن یک کانال امن برای ارتباط لازم است.
در این مسیر، پروتکل SSH (Secure Shell) بهترین راه برای برقراری یک اتصال حافظت شده است.
برعکس Telnet که پیش‌ازاین به کار برده می‌شد، دسترسی SSH تمام داده‌های ارسال شده در تبادل را رمزگذاری میکند. برای دسترسی از راه دور با استفاده از پروتکل SSH، باید SSH Daemon و SSH Client برای صدور دستورات و مدیریت سرورها نصب شود.
گواهینامه‌های امنیتی
برای رعایت این گزینه لازم است همیشه از رمزهای TLS v1.2 و AES برای رمزگذاری ارتباطات با سرورهای وب استفاده شود. پروتکل HTTPS (SSL/TLS) را فعال کرده تا اطلاعات کاربرانی را که به وبسایت شما ارسال میکنند رمزگذاری کند. همچنین باید از معتبر بودن گواهینامه‌ای که استفاده می‌کنید اطمینان کافی باشید.
استفاده از کلیدهای ssh
جایگزین رمز عبور، می‌توانید یک سرور SSH را با استفاده از یک جفت کلید SSH احراز هویت کنید که برای ورود به سیستم بهتر از حالت سنتی است. کلیدها به طور قابل‌توجهی بیت‌های بیشتری نسبت به رمز عبور دارند و سیستم‌های کنونی به‌راحتی نمی‌توانند آنها را شکست دهند. به‌عنوان‌مثال، رمزگذاری محبوب RSA 2048 بیتی معادل یک رمز عبور ۶۱۷ رقمی است.
جفت کلید SSH از یک کلید عموم و یک کلید خصوصی تشکیل شده که کلید عمومی‌چندین نسخه دارد که یکی از آنها روی سرور باقی می‌ماند و بقیه با کاربران به اشتراک گذاشته می‌شوند. افرادی که کلید عمومی‌را داشته باشند می‌توانند داده‌ها را رمزگذاری کرده، در حالی که فقط کاربر با کلید خصوصی مربوط میتواند این داده‌ها را بخواند.
استفاده از پروتکل امن انتقال پرونده
استفاده از پروتکل امن انتقال فایل (FTPS) به انتقال فایل‌ها از سرور بدون خطر عوامل مخرب و همچنین انتقال فایل‌ها به سرور بدون به خطر انداختن یا سرقت داده‌ها کمک میکند.
FTPS از کانال‌های فرمان و داده برای رمزگذاری فایل‌های داده و اطلاعات احراز هویت استفاده میکند. بااین‌وجود، مهم است بدانید که FTPS فقط از فایل‌ها در هنگام انتقال محافظت میکند.
داده‌ها بعد از رسیدن به سرور دیگر رمزگذاری نمی‌شوند. به همین علت، رمزگذاری فایل‌ها قبل از ارسال، لایه دیگری از امنیت را به سرور اضافه میکند.
استفاده از شبکه خصوصی
راه دیگر برای اطمینان از برقراری ارتباط ایمن، استفاده از شبکه‌های خصوصی و مجازی خصوصی VPN و نرم‌افزارهایی مانند OpenVPN است. شبکه‌های خصوصی و مجازی دسترسی به کاربران را محدود میکنند و این دقیقاً بر خلاف شبکه‌های باز است که برای دنیای خارج قابل‌دسترسی هستند و درنتیجه بیشتر در معرض حملات کاربران مخرب قرار می‌گیرند.
راه‌اندازی فایروال
مهم است که در طول راه‌اندازی اولیه سرور یا زمانی که تغییراتی در سرویس‌های سرور ایجاد می‌شود، یک فایروال راه‌اندازی کنید. به‌این‌ترتیب، سرور را با کنترل و محدودکردن دسترسی به سیستم خود می‌توانید ایمن کنید.
توجه داشته باشید که استفاده از CSF ConfigServer و Firewall در افزایش امنیت سرور ضروری است. در نهایت فایروال فقط به اتصالات حیاتی خاص اجازه می‌دهد و دسترس‌پذیری به سایر خدمات را قفل میکند.
سخن پایانی
امنیت سرور یکی از مهم‌ترین جنبه‌های مدیریت سیستم است که با استفاده از رویه‌ها و ابزارهای مناسب، میتوان آن را افزایش داد و از داده‌ها در برابر تهدیدات امنیتی محافظت کرد. بی‌توجهی به امنیت سرورگاهی هزینه‌های مادی و غیرمادی سنگینی بر دوش سازمان ها می‌گذارد . این در حالی است که اگر پیش از بروز هرگونه خسارت سازمان‌ها فقط به تعریف امنیت سرور و راهکارهای بالابردن امنیت سرور خود توجه داشته باشند، خطرهای بسیار کمتری را متحمل خواهند شد.
سؤالات متداول
۱.چگونه میتوان از سرور خود در برابر حملات DDoS محافظت کرد؟
حملات DDoS، حملاتی رایج هستند و گاه تأثیر جبرانناپذیری بر کسبوکارها دارند. خوشبختانه چند روش برای مقابله با این نوع حمله وجود دارد که با آنها میتوان یک حمله را متوقف کرد.
البته باید در نظر داشت که بهترین راه برای جلوگیری از حمله DDoS ، قبل از شروع آن تجهیز سرورها به حفاظ DDoS است. شیوه کار آن به این صورت است که میزبان محافظت شده DDoS بهعنوان یک دستگاه سختافزاری بین سرور و اینترنت شما قرار گرفته و تمام ترافیک را فیلتر میکند تا از بروز هر نوع حمله DDoS جلوگیری کند.
۲.آیا باید همیشه از گواهینامه SSL استفاده شود؟
توجه به این نکته لازم است که اگر فروشگاههای اینترنتی که مشتری را به واردکردن اطلاعات کارتبانکی و مشخصات مهمی همچون نام و آدرس ملزم میکنند یا برای مثال وبسایتهای پزشکی که اطلاعات خصوصی بیماران را ثبت میکنند یا هر وبسایت دیگر که به درج فرم مشخصات شخصی مثل شمارهتلفن و تاریخ تولد نیاز دارد این گواهی را نداشته باشد اگر هکری آنها را رهگیری کند، میتواند بسیار راحت از این اطلاعات سوءاستفاده کند.
۳.چه زمانی باید سیستم‌عامل سرور را به‌روز کنم؟
عوامل زیادی مثل نیاز به عملکرد بهتر یا رفع مشکلات سایت، رشد کسب‌وکار، افزایش ترافیک، نشان‌دهنده این موضوع هستند که زمان مناسب برای ارتقا سرور فرارسیده است و باید به آن توجه شود.
فناوران آتیه گئومات