در عصر امروز، با وجود افزایش رقابت در کسب و کار ها،‌حملات سایبری و سئو کلاه سیاه به وب سایت ها به طور چشمگیری رو به افزایش است. بهترین راه مقابله با این حملات و هکر ها، افزایش ایمنی و بهبود امنیت سایت است. یکی از راه های شبیه سازی این نوع حمله ها و بهبود مقاومت سایت در برابر آنها ،‌ انجام تست نفوذ است. در ادامه بیشتر به  چیستی تست نفوذ می پردازیم.

تست نفوذ چیست؟

به طور ساده، تست نفوذ یا “penetration testing” (یا به‌اختصار “pen testing”) یک فرایند شبیه‌سازی شده است که به‌منظور بررسی آسیب‌پذیری‌های موجود در سیستم‌های کامپیوتری انجام می‌شود. در این فرایند، حملات سایبری به سیستم‌ها اعمال می‌شود تا آسیب‌پذیری‌های قابل‌بهره‌برداری شناسایی شوند. هدف اصلی تست نفوذ، ارزیابی سطح امنیت زیرساخت‌های فناوری اطلاعات است.
تست نفوذ می‌تواند در سطوح مختلفی انجام شود، از جمله سیستم‌عامل‌ها، سرویس‌ها، برنامه‌های کاربردی، تنظیمات و پیکربندی‌ها. این ارزیابی‌ها به تأیید یا رد مکانیزم‌های دفاعی و تعیین میزان پایبندی به سیاست‌های امنیتی کمک می‌کنند.
تست نفوذ معمولاً با استفاده از فناوری‌های خودکار و مراحل دستی انجام می‌شود. در نهایت، اطلاعات مربوط به آسیب‌پذیری‌های امنیتی که با موفقیت اکسپلویت شده‌اند، جمع‌آوری می‌شود و به مدیران IT و مدیران شبکه ارائه می‌شود تا در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک و اصلاحی کمک کند.
هدف نهایی تست نفوذ، اندازه‌گیری امکان قرارگرفتن کاربر نهایی یا سیستم در معرض خطرها است. با انجام این فرایند، می‌توانید پیامدهای مرتبط با سیستم‌ها را ارزیابی کرده و در تصمیم‌گیری‌های امنیتی سازمان خود اولویت‌بندی کنید.

کارشناس تست نفوذ کیست؟

کارشناسان تست نفوذ، به‌عنوان هکرهای کلاه‌سفید نیز شناخته می‌شوند. این شغل حساس و پراهمیت نیازمند مهارت‌های فنی و غیرفنی متعدد است. با پیشرفت تکنولوژی در حوزه‌های مختلف، نیاز به امنیت سایبری در جهان امروز رو به افزایش است. کارشناسان تست نفوذ با شناسایی خطاها و باگ‌های موجود در سیستم‌ها، به تقویت امنیت کمک می‌کنند. این فعالیت جذاب گاهی با باگ‌ها و حفره‌های امنیتی روبرو می‌شود؛ بنابراین، کارشناسان همواره باید مسیر نفوذ سئوکاران کلاه‌سیاه را شناسایی کنند. با بررسی مسیرهای نفوذ، تشخیص و رفع مشکلات هکری نیز ساده‌تر می‌شود. کارشناسان تست نفوذ با شناسایی آسیب‌پذیری‌های امنیتی مختلف و تفکر تحلیلی در این زمینه فعالیت می‌کنند.

تست نفوذ یکی از مهم‌ترین‌ کارها در حوزه امنیت شبکه است.

• مهارت‌های قوی در حل و سازماندهی مسائل یکی از ملزومات فعالیت در این شغل است. در طول مسیر کاری یک کارشناس آزمون نفوذ، چالش‌های متعددی وجود دارد که برخی از این چالش‌ها عبارت‌اند از:
  تحمل استرس بالا
  کارشناسان تست نفوذ باید تحت‌فشار کنترل‌های مداوم شبکه قرار گیرند. این موضوع شامل مانیتورینگ مداوم، تجزیه‌وتحلیل رویدادها، و پاسخ به حوادث امنیتی است. تحمل استرس در مواجهه با حملات نفوذی، تلاش‌های هکرها و تهدیدهای امنیتی ضروری است.
• دسترسی ۲۴/۷
  کارشناسان تست نفوذپذیری باید در هر زمانی آماده پاسخگویی به مشکلات شبکه باشند. این شامل پاسخگویی شبانه‌روزی و تعامل با تیم‌های عملیاتی می‌شود.
• مدیریت زمان
  کارشناسان باید بتوانند توازن بین کارایی و دستیابی به نتایج بهینه در بازه‌های زمانی محدود را ایجاد کنند. برنامه‌ریزی دقیق برای انجام تست‌ها و تحلیل نتایج ضروری است.
• صبر و تحمل
  تشخیص نفوذ و شناسایی باگ‌های امنیتی پیچیده است. کارشناسان باید صبور باشند و تحمل کنند تا به‌تفصیل به مسائل پی ببرند. تحلیل دقیق و تفکر منطقی در مواجهه با حملات نفوذی از اهمیت بالایی برخوردار است.

وظایف کارشناس تست نفوذ

برخی از وظایف اصلی کارشناسان تست نفوذ عبارت‌اند از:
• ارائه مشاوره‌های کاهش خطرات نفوذ: کارشناسان تست نفوذ مسئول ارائه راهکارها و مشاوره‌هایی برای کاهش خطرات امنیتی در سیستم‌ها و شبکه‌ها هستند.
• مستندسازی تست‌های نفوذ و فعالیت‌های مرتبط: این کارشناسان مسئول ثبت نتایج تست‌های نفوذ و تثبیت فعالیت‌های انجام شده در این زمینه هستند.
• مدیریت فرایند تست نفوذ: در این بخش، استفاده از ابزارها و برنامه‌های مختلف برای انجام تست‌های نفوذ و نظارت بر پرسنل بخش تست می‌شود.

وظیفه کارشناس تست نفوذ، حفاظت از شبکه در برابر حملات سایبری است.

• بررسی آسیب‌پذیری‌های نرم‌افزاری سرویس: یکی دیگر از وظایف کارشناسان تست نفوذ، بررسی نقاط ضعف نرم‌افزارها و سرویس‌ها است.
• کار با ابزارها و نرم‌افزارهای تست نفوذ در شبکه: این شامل استفاده از ابزارهای مختلف برای تست امنیت شبکه‌ می‌شود.
• تمرینات شبیه‌سازی نفوذ: کارشناسان تست نفوذ برای بررسی وضعیت شبکه و شناسایی نقاط ضعف از تمرینات شبیه‌سازی نفوذ استفاده می‌کنند.
به‌طورکلی، وظایف کارشناسان تست نفوذ در هر سازمان متفاوت خواهد بود و بسته به نیازهای مرکز موردنظر تعیین می‌شود. علاوه بر این، آن‌ها مسئولیت پشتیبانی از شبکه‌های کامپیوتری را نیز بر عهده دارند.

کارشناس تست نفوذ چه ویژگی‌هایی باید داشه باشد؟

وقتی می‌خواهید به‌عنوان یک کارشناس تست نفوذ، وارد این حوزه شوید ابتدا باید خودتان را بشناسید و مطمئن شوید که تست نفوذ شغلی مناسب برای شما است. از آنجا که این شغل به مهارت‌های خاصی نیاز دارد، دارا بودن برخی از ویژگی‌های شخصیتی، مهم و حیاتی شمره می شود. مثلاً باید بدانید که فناوری اطلاعات چیست و مهارت‌های خود را در زمینه امنیت تقویت نمایید. این شامل آشنایی با ابزارهای تست نفوذ، شبکه‌ها و پروتکل‌ها می‌شود. نکته دیگری که بسیار اهمیت دارد این است که گواهی‌نامه‌های مرتبط با تست نفوذ را کسب کنید. مثلاً گواهی CEH (Certified Ethical Hacker) یا OSCP (Offensive Security Certified Professional).
در ادامه به چند مورد دیگر از ویژگی‌ها و قابلیت‌هایی که یک کارشناس تست نفوذ باید داشته باشد اشاره شده است:

قابلیت برنامه‌ریزی و سازماندهی

با گسترش سازمان‌ها، شبکه‌ها نیز پیچیده‌تر می‌شوند، ازاین‌رو یک کارشناس تست نفوذ ماهر باید توانایی برنامه‌ریزی و سازماندهی قابل‌توجهی داشته باشد تا به همه اجزای موجود در شبکه به‌خوبی رسیدگی کرده و وضعیت را تحت کنترل خود بگیرد.

شخصیتی پویا و متمرکز

کسانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، داری ویژگی‌های شخصیتی خاص خود هستند برای مثال بیشتر افراد فعال در این حوزه، شخصیت درون‌گرا با قابلیت‌های ارتباطی قوی دارند. ازآنجایی‌که این مشاغل نیازمند دقت و تحلیل بالا برای رسیدگی به وضعیت ایمنی شبکه‌ها هستند لازم است کارشناسان تست نفوذ به‌صورت مداوم، مباحث جدید در حوزه شبکه را زیر نظر داشته باشند و آنها را بررسی کنند.

آشنایی با اصول گزارش‌نویسی

این قابلیت در ارائه نتیجه کار و زحمات کارشناسان تست نفوذ اهمیت بالایی دارد. آنها باید مهارت‌های گزارش‌نویسی را یاد بگیرند تا بتوانند گزارش‌هایی درست به مدیران شبکه ارائه دهند. از این طریق وضعیت دقیق شبکه در هر برهه زمانی مشخص می شود تا بر اساس آن برنامه‌ریزی‌های دقیقی انجام شود.

تسلط کامل بر ابزارهای امنیتی

تسلط کامل بر ابزارهای ارزیابی امنیتی و تست نفوذ شبکه شامل سیستم‌های عامل، اپلیکیشن‌ها و تکنیک‌ها که همگی جز ابزار کار کارشناسان تست نفوذ محسوب می‌شوند یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی است که یک کارشناس تست نفوذ باید داشته باشد.

نتیجه‌گیری

در این مقاله درباره اینکه تست نفوذ چیست و فرایند این تست مؤثر گفته شد. تست نفوذ با کمک به کشف مسائل امنیتی مهم سیستم، آسیب‌پذیری‌های موجود در زیر ساخت فناوری اطلاعات را مورد بررسی قرار می‌دهد. در حال حاضر با افزایش تهدیدات سایبری، ایمن نگه‌داشتن زیر ساخت‌ها با استفاده از پشتیبانی فناوری اطلاعات در برابر هرگونه تهدید و آسیب‌پذیری احتمالی برای شرکت‌ها به یک امر ضروری تبدیل شده است. در نتیجه در دنیای دیجیتال امروزی، تست نفوذ یک امر مهم محسوب می‌شود.

سؤالات متداول

１. هر چند وقت یکبار باید تست نفوذ انجام شود؟
باید این نکته را مدنظر داشت که عملیات تست نفوذ باید به‌صورت منظم انجام گیرد تا امنیت زیرساخت‌های شبکه و پشتیبانی فناوری اطلاعات به صورتی استوار پیاده‌سازی و مدیریت شود.
２. مراحل تست نفوذ چیست؟

مراحل تست نفوذ عبارتند از: برنامه‌ریزی و آماده‌سازی، کشف، تلاش برای نفوذ و بهره‌برداری، تحلیل و ارائه گزارش، پاک‌سازی و اصلاح، تست دوباره

３. تیم‌سازی یا teaming چیست؟
در حال حاضر تعداد حملات سایبری در حال افزایش است و میزان زیادی تحقیق و تجربه برای جلوگیری از این حملات موردنیاز است تا بتوان فاصله بین زمان حمله و زمان کشف را به کمترین زمان ممکن رساند. در اینجاست که teaming به کار می‌آید. تمرین‌های تیمی می‌تواند حملات واقعی را با حمله یک تیم و دفاع تیم دیگر را شبیه‌سازی کند که سبب آمادگی کارشناسان این حوزه می‌شود.