در یک شبکه کامپیوتری که به صورت LAN پیادهسازی شده، تجهیزات سختافزاری متنوعی استفاده میشود؛ تجهیزاتی مانند سوییچ (Switch)، روتر (Router)، سرور (Server)، پچ پنل (Patch Panel)، مودم و کابلهای شبکه که در یک شبکه LAN به صورت متداول و پرکاربرد به کار برده میشوند. همه این تجهیزات به صورت یکپارچه و تجمیع شده در یکجا قرار میگیرند. به عبارتی تمام تجهیزات در رک شبکه نگهداری میشوند که از نظر شکل ظاهری مشابه یک کمد در ابعاد مختلف طراحی میشود. رک های مرکز داده اکنون گزینه مورد نظر مدیران مرکز داده در سراسر اروپا هستند. در ادامه با انواع رک شبکه بیشتر آشنا خواهید شد.
شبکه در سال ۱۹۶۰ راهاندازی شد و وزارت دفاع آمریکا در جهت رقابت با ماهوارههای اتحادیه جماهیر شوروی آژانس تحقیقاتی در زمینههای دفاعی به نام (آرپا، ARPA) تاسیس کرد. در تعریف شبکه باید گفت که به مجموعهای از سیستمهای کامپیوتری، سختافزار و نرمافزارهای مرتبط با آن و تجهیزات انواع شبکه بیسیم و کابلهای مشابه آن گفته میشود. وظیفهی شبکه در واقع ارتباط بین سیستمهاست تا کاربران تبادل اطلاعات دادهای و تجهیزات را با هم داشته باشند. در رابطه با اصطلاحات رایج شبکه میتوان به کلاینت (Client)، سرور (Server) و هاست (Host) اشاره کرد که به توضیح هر یک میپردازیم.
- کلاینت (Client): سیستمی که درخواست را در مجموعه پردازش و ارسال میکند.
- سرور (Server): به سیستمی که همیشه روشن و در دسترس است گفته میشود، در واقع یک کامپیوتر مرکزیست که خدماتی را به کلاینت ارایه میدهد.
- هاست (Host): سیستمیست که به شبکه متصل و خدمات ارائه میدهد و یا اینکه از خدمات درون شبکه استفاده میکند.
برای شبکه و زیر ساخت نیز باید اشاره کرد که به دو گروه زیرساخت منطقی قواعدی و فیزیکی تقسیم میشود که توضیحات مختصر هر یک را در ادامه قرار دادهایم.
- زیرساخت منطقی: قواعدی که درخواستهای درونی شبکه را تعیین ماهیت و اصالت نرمافزاری دارند زیرساختهای شبکه منطقی هستند.
از جمله زیر ساخت های منطقی پروتکل شبکه و امنیت، سرویس های مربوط به DNS و DHCP و نحوه آدرسدهی و تنظیم روتر و سوییچها هستند.
نحوه پیاده سازی این نوع زیر ساخت در کارکرد شبکه نقش مهمی دارد.
- زیرساخت فیزیکی: خود شامل دو گروه است: گروه اول ACTIVE و گروه دوم PASSIVE نام دارند. زیرساختهای فیزیکی را کابلها و SWICH ها و SERVER ها و ROCK ها تشکیل میدهند.
مشخصات رک شبکه
قبل از هر چیز باید به تجهیزات و استانداردهای رک توجه شود:
- ابعاد و سایز رک (قابل ذکر است که عرض استاندارد شامل ۶۰۰ ، ۸۰۰ و ۱۰۰۰ میلیمتر و عمق استاندارد شامل ۶۰۰ ، ۸۰۰ و ۱۲۰۰ میلیمتر است.)
- وزن قابل تحمل رک
- اجزا و انوع تجهیزات داخلی و خارجی رک از مشخصات رک شبکه است.
انواع رک شبکه
رک شبکه به دو نوع ایستاده و دیواری تقسیم میشود که در ادامه به معرفی هر یک میپردازیم:
۱.رک شبکه ایستاده یا Tower Rack
این rack در ابعاد و اندازههای متفاوت اما بزرگی هستند و برای ارگانها یا مراکز بزرگی مانند بانکها و .. مورد استفاده قرار میگیرد. از لحاظ ظاهری و فیزیکی بدین شکل است که چهار چرخ برای جابجایی راحت دارد و درب جلوی این رک شیشهای و گاهاً فلزیست. همچنین رک ایستاده استاندارد دارای یک الی چهار فن است که معمولا یک فن را به طور ثابت دارد. برای دسترسی راحت به کابلهای شبکه و برق نیز دربی در پشت این رک وجود دارد.
قطعات این رک به صورت جداگانه نیز قابل خریداریست. ابعاد و اندازههای این رک ۱۶،۲۱،۲۸،۳۵،۴۵ یونیت ساخته میشود که از نظر عمق هم ۶۰،۸۰،۱۰۰ cm هستند. پاور ماژولها طبق شکل ظاهری این نوع رک و نسبت به ارتفاع به صورت عمودی نصب میشود.
۲.رک شبکه دیواری یا Wall Mount Rack:
طبق شکل ظاهریای و نامی که دارد، مشخصا روی دیوار نصب میشود و در شبکههای خانگی و بخشی از شبکه بزرگ استفاده میشود. رک دیواری طبق شکل فیزیکی که دارد از جنس فلز و گاهاً آلومینیوم و دارای تهویه هوا است. درب جلوی آن نیز جهت مشاهدهی تجهیزات داخلی، شیشهای ست.
رک دیواری از قسمت عقبی دارای صفحهای فلزیست که از این طریق به دیوار متصل میشود و در قسمت بالا و پایین این رک به وسیلهی بخش ورودی و خروجی برای اتصال کابلهای شبکه وجود دارد.
ابعاد رک شبکه دیواری:
قبل از هر چیز لازم به ذکر است که واحد اندازهگیری ارتفاع در Rack یونیت است. رک دیواری دارای نصب پاورپوینت ۳ و ۴ پورتی هستند و ارتفاع آنها ۵،۶،۷و۹ یونیتیست (هر یونیت رک شبکه معادل ۴/۴۴۵ سانتی متر است) و عمقهای متفاوتی دارند که دارای عمق ۳۵،۴۵،۶۰ cm هستند. فن این رک دیواری نیز ۱۲ cm است.
قابل ذکر است که رک دیواری با ارتفاع ۹ یونیت تنوع بیشتری دارد، امکان دسترسی از اطراف وکنار رک را فراهم میکند و برای دسترسی به عقب رک چرخش ۱۰۰ درجهای دارند و برای سوئیچی که ماژول پشت دارد مورد استفاده قرار میگیرد.
در ادامه به یکی از محبوبترین روشها برای طقه بندی سرور اشاره میکنیم که server rack height نام دارد.
مردم اغلب رک شبکه خود را با توجه به ارتفاع خاص آن مانند قفسه های سرور ۴۲U یا قفسه های ۷ فوتی برچسب گذاری میکنند. حرف U در ۴۲U در واقع مخفف RACK UNITS یا U-SPACE است که برابر ۱.۷۵ اینچ است. اگر در تجهیز و راه اندازی مرکز داده سرمایه گذاری میکنید، ارتفاع استاندارد ۴۸ یونیت یا در بعضی مواقع ۴۲ یونیت است. این رک استاندارد شده و به اندازه کافی بزرگ است، همچنین فضای کافی برای رشد دارد و همیشه دسترسی به تجهیزات راحت است.
برای محفظه های رک نیز مکن است با قفسه های ۲۲ ئ ۲۷ یونیتی روبرو شوید. این رک با این ابعاد را در صنعت مرکز داده ها یک نیمه قفسه استاندارد میدانند.
اجزای رک شبکه
برای معرفی اجزای شبکه و همچنین متعلقات آن به موارد ذیل با بیانی ساده تر اشاره میکنیم :
- پایه و چرخ: برای ثبات رک و همچنین تنظیم آن روی سطوح ناصاف استفاده میشود. از پایه و چرخ در هر دو نوع از رک ها استفاده میشود. جهت جابجایی راحت تر و تحمل وزن آن از پایه و چرخ استفاده میشود.
- فریم اصلی: فریم اصلی یا Main Frame در واقع، چهارچوب یا قالب اصلی رک شبکه است که با متصل کردن دیواره ها و ستون ها به یکدیگر فرم اصلی رک ساخته میشود که از تجهیزات درون آن در برابر اتفاقات طبیعی مانند زلزله و یا پیشامد و آسیبهای ناگهانی حفظ میکند .
- ریل نصب: ریل نصب یا Mounting Rail یا Mount Frame در واقع اینست که رکمونت را بر روی آن قرار و در رک قرار میدهند. ریل نصب دارای سوراخهایی، جهت نصب تجهیزات وجود دارد.
- درب رک: درب رک انواع مختلفی دارد یکی درب جلویی و دیگری درب پشتیست که برای حفظ امنیت رک و همچنین مشاهدهی تجهیزات داخلی آن از درب جلو که درب تکی و شیشه ای و منفذ دار استفاده میشود و منفذ این دربها به جهت تهویه هواست تا دمای داخل رک گرم نشود. برای درب پشتی که درب دوتایی است نیز برای دسترسی به کابلهای شبکه استفاده میشود.
- دیواره رک: دیواره رک یا Side panel در واقع انواع مختلفی دارند اما به بیان سادهتر همان دیوارههای کناری رک هستند که دارای سوراخهایی برای اتصال سیم یا کابلهای شبکه میباشند.
- سقف رک: سقف رک یا Top panel هم دارای انواع مختلفیست که میتواند یا باز باشد مانند Side panel دارای دیوارههای سوراخدار برای اتصال کابلها باشد. تهویه هوا در نوع بسته یا پوشیدهی سقف از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا که اگر سقف بسته باشد باید برای تهویه و خنک نگهداشتن رک از فن استفاده شود. قفسه های قاب باز یا سقف باز به دیل وزن کم و قابلیت انعطافی که دارند می توانند تا ۷۰ یونیت برسند. در عین حال می توانند به انداه ۵ یونیت باشند. از طرفی محفظه های کابینت رک سرور می توانند از نوع ۱۸ یونیت یا ۳۷ یونیت غیراستاندارد باشند.
- کف رک: کف رک یا Base در واقع برای حفاظت و مقاومت از حوادث ناشی از زلزله و … استفاده میشود.
- امنیت و قفل رک: برای امنیت رگهای شبکه چند نوع قفل رک داریم: قفل ریتال، قفل سوییچی و قفل سنسور انگشت.
علاوه بر این برای امنیت کنترل قفل و کلید ترکیبی الکترونیکی و بیومتریک، و دارای نظارت و دسترسی از راه دور است.
متعلقات رک شبکه
اجزای رک را به طور خلاصه بیان کردیم و در ادامه متعلقات رک و تجهیزات شبکه که در آن نصب و پردازش میشود را بررسی میکنیم:
- کیس رکمونت Rackmount Case:در واقع دستگاهیست که در داخل رک شبکه نصب میشود حال اینکه این دستگاه میتواند سرور، روتر، سوئیچ و …. باشد.
- فن رک شبکه: از فن رک شبکه برای تهویه هوا و خنک نگهداشتن درون رک شبکه استفاده میشود که دو نوع فن یونیت و فن سینی داریم. فن یونیت بر روی دیواره ها و با سقف رک نصب میشود و فن سینی به این صورت است که فنها روی سینی یا طبقه نصب میشوند.
- بلانک پنل: یا Blank panel در واقع پنل پر کننده و یا پوشانندهی فضاهای خالی رک آیت که یک الی چهار یونیت دارد. برای حفظ ظاهری تمیز و نمای زیبا داشتن رک از این پنل استفاده میکنند.
- لایت پنل: light panel برای روشنایی داخل رک شبکه از لامپهای LED یا فلورسنت جهت دید بهتر درون آن استفاده میشود.
- پاور ماژول: یا Power Distributed Unit نام دستگاهیست که توزیع یکسان برق از چندین کابل یا سیم را انجام میدهد بدین صورت که مدیریت بهتر کابلهای درون رک را برعهده میگیرد و تنهی کالاها و سینمای موجود در رک را به یک کابل خروجی تبدیل و به طور ثابت و پایدار به یک برق وصل میکند.
- سینی رک: سینی و طبقه رک در واقع طبق نیاز کاربر تعداد متفاوتی دارد معمولا از این طبقات برای مجزا کردن بخشهای مختلف رک شبکه استفاده میشود مانند سوئیچ یا مانیتور سرور. این سینی یا طبقه رک دو نوع متحرک و ثابت دارد.
- قابها: یا Frames به دو نوع قابهای وصله دار یا Patching frames و قابهای توزیع نوری یاOptical distribution frames تقسیم میشوند.
چرا به رک شبکه نیاز داریم؟
حال سوال این است که چرا به رک شبکه نیاز داریم؟ در جواب باید به این نکات مهم اشاره کرد که رک باعث افزایش بیشتر کارایی و امنیت شبکه میشود و حفظ و نگهداری جهت راه اندازی سرور و تجهیزات درون آن را راحتتر میکند.
از جهت کارایی میتوان تهویه هوا را مثال زد.
تهویه هوا و تسریع عملکرد سیستمها، مهم است زیرا رک جنسی فلزی یا استیل دارد و با نبود تهویه و گرم شدن فضای درون آن، اختلال در عملکرد رک ایجاد میشود و یا اگر بر آور حرکت و جابه جایی رک، قطعات داخل آن به دیوارهها بچسبند و روند تهویه هوا را مختل کنند، رک دچار ضعف در عملکرد خود میشود.
و قابل ذکر است که رک شبکه و سرور مناسب به دلیل تجهیزات به روزی که دارد و همچنین جلوگیری از مشکلات زیاد و برای پیشرفت و رشد کسب و کار نیاز است.
نصب انواع رک شبکه
قبل از هر چیز باید به این نکته توجه کنید که برای طراحی رک شبکه میتوان از نرمافزارهایی مانند Microsoft Visio و Edraw و … که انتخاب مناسب و کاملی در جهت طراحی رک با تمام اصولهای استاندارد و برای تجهیز کردن رک است، استفاده کنید.
حال نحوهی بستن رک شبکه یا اسمبل کردن رک، جاگذاری تجهیزات در داخل رک سرور بسیار اهمیت دارد.
هنگام ساخت سرور تصمصم گیری در مورد گزینه های مختلف نصب و جایگزاری هر یک از قطعات میتواند حساس و گاهی خطرناک باشد.
تعداد زیادی از رک سرور ها وجود دارند که بسته به نیاز کاریر مورد استفاده قرار میگیرد. متاسفانه این به سادگی ابعاد خانه و یا مشاغل کوچک و بزرگ و متوسط نیست.
حال چیدمان انواع رک شبکه را با بیانی ساده بررسی میکنیم:
۱. برای ایجاد تعادل، تجهیزات سنگین مانند UPS و باتریهای external باید در پایینترین قسمت رک قرار بگیرند.
۲. به دلیل وجود هوای خنک در قسمت پایینی رک، سرورهای بزرگ و سنگین در قسمت زیرین و سرورهای سبک و کوچک در بالای آنها نصب شود.
۳. برای دسترسی بهتر کاربر؛ کیبورد، مانیتور و مووس در قسمت میانی رک نصب شود.
۴. برای بهتر دیده شدن led ها و port ها، router و switch ها را در بالای رک نصب کنید
خدمات شرکت گئومات
شرکت گئومات آمادگی ارائه انواع خدمات نصب، راه اندازی و تجهیز انواع رکهای شبکه را در مجموعههای مختلف دارد. همچنین امکان ارائه خدمات جهت اجاره رکهای دیتاسنتر در برج میلاد برای نصب و راه اندازی سرورهای فیزیکی و شخصی را دارد. جهت کسب اطلاعات بیشتر، مشاوره در انتخاب و خرید انواع رک متناسب با معماری و نیاز سازمان و مجموعه خود میتوانید با ما تماس بگیرید.